متاسفانه تعطیل کردن کشور به تصمیمی عادی توسط مسئولان تبدیل شده که با هرگونه شرایط غیرمعمول مانند وزیدن باد، بارش باران و برف، نباریدن باران، وجود ریزگرد، نوزیدن باد و ده‌ها بهانه دیگر در کشور، رقم می‌خورد. بار اقتصادی یک روز تعطیلی در ایران به راحتی قابل محاسبه نیست و به مولفه‌هاو متغیرهای متعدد و داده‌های موثق بستگی دارد.
آلودگی هوای تهران و برخی شهرها سبب شده کمیته‌های اضطراری دائم رای به تعطیلی بدهند، از مدرسه گرفته تا ادارات در این روزها دست از فعالیت می‌کشند، این درحالی‌ست که کارشناس‌ها معتقدند تعطیلی اخرین راه حل در مواجهه با آلودگی هوا است.
حال و روز تهران و بسیاری از شهرهای دیگر سراسر از هشدار شده؛ بیرون نروید، ورزش نکنید، ماسک بزنید و کلی مراقبت‌های دیگر که باید انجام داد تا بلکم آلودگی هوا آسیب کمتری به سلامتی بدن برساند. در این شرایط راهکار دولت‌ها هم فرقی نکرده، همان همیشگی است، تعطیلی پشت تعطیلی تا کمی اوضاع و احوال بهتر شود، این بهتر شدن هم نسبت زیادی با باد و باران دارد، حالا گیریم چند روزی هم مسیر باد و باران به‌سمت تهران نخورد، زودی آسمان شهر باید آلوده شود؟ نفس مردم بگیرد؟ خانه‌ها باید پناهگاه شوند؟ مدرسه‌ها تعطیل، کار ادارات نصفه و نیمه، ورزش در هوای آزاد ممنوع و ترمز زندگی باید کشیده شود؟
عوارض آلودگی هوا برای سلامتی
حمید سوری، اپیدمیولوژیست درباره آلودگی هوا می‌گوید: «آلودگی هوا پدیده نامطلوب عصر جدید است که تاثیرات نامطلوبی بر سلامت ما برجای می‌گذارد. از بیماری‌های قلبی عروقی تا بیماری‌های ریوی، سرطان‌ها، افزایش میزان مرگ‌های زودرس، کاهش امید زندگی و کیفیت زندگی. آلودگی هوا نه‌تنها بر سلامت، بلکه بر اقتصاد و توسعه هم اثرات منفی می‌گذارد.»
کشورهای مختلف قادر به کنترل آلودگی هوا بدون نیاز به تعطیلات گسترده هستند.
این اپیدمیولوژیست با اشاره به وضعیت آلودگی هوا در ایران بیان می‌کند: «گاه خبرهای نگران کننده آلودگی هوا چنان شگفت‌انگیز و باورش سخت است که نگرانی‌ها را روز به روز و سال به سال بیشتر می‌کند. تا ۱۰ دیماه سال جاری، تهران از ابتدای سال تنها ۵ روز هوای پاک و ۸۸ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۵ روز هوای ناسالم داشته است. بسیاری کلان شهرهای کشور از جمله اهواز، اراک، اصفهان نیز کمابیش وضعیت مشابهی داشته‌اند. سال‌هاست کمیته‌های خاصی با حضور اعضای حقیقی و حقوقی در جلسات کنترل آلودگی هوا تشکیل می‌شود و در قریب به اتفاق موارد، خروجی بحث‌های آن‌ها اعلام تعطیلی است. اخیرا استاندار پایتخت گفته که تنها کاری که الان برای آلودگی هوا انجام دهیم تعطیل کردن است.»
روزی ۲ میلیارد دلار ضرر؛ تعطیلی آخرین گزینه است؟
این مدرس بین‌المللی حوزه سلامت بیان می‌کند: «درست است که آلودگی فعلی کلان شهرها حاصل سال‌ها بی‌توجهی، غفلت و سوء مدیریت سازمان‌های دخیل بوده است و حاصل خرابکاری‌های چندساله را نمی‌توان یک شبه یا در کوتاه مدت درست کرد، ولی آیا واقعا حتی در کوتاه مدت تعطیل کردن، تنها راه چاره است؟ ایا تجربه کشورهای دیگر هم همین است؟ و آیا با گذشت زمان و انباشت روز به روز آلودگی تنها می‌توانیم تعداد روزهای تعطیل را بیشتر کنیم؟ آیا تعطیل کردن اصلا نیاز به کمیته و تشکیل جلسه و صرف وقت و هزینه دارد؟ کافی است با تعیین چند شاخص عددی برای آلاینده‌های مهم، بدون تشکیل جلسه، تعطیلی اعلام شود.»
تعطیل کردن کشور به تصمیمی عادی توسط مسئولان تبدیل شده است.
او ادامه می‌دهد: «متاسفانه تعطیل کردن کشور به تصمیمی عادی توسط مسئولان تبدیل شده که با هرگونه شرایط غیرمعمول مانند وزیدن باد، بارش باران و برف، نباریدن باران، وجود ریزگرد، نوزیدن باد و ده‌ها بهانه دیگر در کشور، رقم می‌خورد. بار اقتصادی یک روز تعطیلی در ایران به راحتی قابل محاسبه نیست و به مولفه‌هاو متغیرهای متعدد و داده‌های موثق بستگی دارد.
ولی اگر درآمد ناخالص کشور را براساس گزارش بانک جهانی مبنا قرار دهیم روزانه رقمی حدود ۲ میلیارد دلار خواهد بود، خودتان با قیمت لحظه‌ای ارز محاسبه کنید تا معادل ریالی آن مشخص شود، این تنها بخشی از خسارت مالی اقتصادی به کشور است و هزینه‌های غیرمستقیم مانند افت تحصیلی و علمی، سردرگمی مردم، و هزینه‌های نامحسوس دیگر را نیز باید به این لطمه اقتصادی افزود. لذا تجارب موفق کشورهای مختلف، تعطیل کردن را آخرین گزینه می‌داند.»
از سوخت پاک تا حمل و نقل عمومی
کنترل آلودگی هوا به ویژه در شرایط بحرانی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از تدابیر کوتاه‌مدت مؤثر است، سوری درباره راهکارهای برخی کشورها در مقابله با آلودگی هوا می‌گوید: «کشورهای مختلف مانند چین و هند با اعمال محدودیت‌های ترافیکی، به ویژه در مناطق پرآلودگی، توانسته‌اند کاهش قابل توجهی در آلودگی هوا را تجربه کنند.
این محدودیت‌ها می‌تواند شامل ممنوعیت تردد خودروهای شخصی در روزهای خاص یا نواحی مشخص باشد. استفاده از سوخت‌های پاک‌تر مانند گاز طبیعی به‌جای سوخت‌های فسیلی می‌تواند به کاهش آلودگی کمک کند. برخی کشورها مانند سوئد و نروژ در برنامه‌های ملی خود به تشویق استفاده از خودروهای برقی و پاک می‌پردازند. بهبود و افزایش دسترسی به سیستم حمل و نقل عمومی می‌تواند موجب کاهش ترافیک و در نتیجه کاهش آلودگی هوا شود. مانند تجربه کشورهای هلند و آلمان که سرمایه‌گذاری‌های کلانی در حمل و نقل عمومی انجام داده‌اند.»
تعطیل کردن شبیه پاک کردن صورت مسئله است
او ادامه می‌دهد: «برخی کشورها با استفاده از فناوری‌های جدید مانند سنسورهای آلودگی و نرم‌افزارهای مدیریت ترافیک، توانسته‌اند آلودگی هوا را به طور مؤثرتری کنترل کنند. به عنوان مثال، در سنگاپور از سیستم‌های هوشمند برای مدیریت ترافیک و کنترل آلودگی استفاده می‌شود. افزایش آگاهی عمومی از طریق کمپین‌های آموزشی و رسانه‌ها می‌تواند به تغییر رفتار شهروندان کمک کند. نمونه‌های موفق این نوع برنامه‌ها را می‌توان در کشورهای اسکاندیناوی مشاهده کرد. ایجاد و توسعه فضاهای سبز مانند پارک‌ها و باغ‌ها به عنوان روش‌های طبیعی برای بهبود کیفیت هوا شناخته می‌شود. شهرهایی نظیر نیویورک و برلین در این زمینه موفق بوده‌اند.»
سوری در پایان می‌گوید: «راه‌اندازی شبکه‌های سنجش کیفیت هوا و ارائه گزارش‌های آنلاین به مردم می‌تواند به آگاهی‌بخشی و کاهش آلودگی کمک کند. این کار در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا همچون توکیو و لندن صورت گرفته است. با اتخاذ این روش‌ها و ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف، کشورهای مختلف قادر به کنترل آلودگی هوا بدون نیاز به تعطیلات گسترده هستند. تعطیل کردن کشور تنها شبیه پاک کردن صورت مسئله است.»
منبع:
عصر ایران
مریم ملکی
