اقتصاد آنلاین – رجا ابوطالبی: بررسی این نوسانات می‌تواند این سیگنال را مخابره کند که کماکان یک بازار با ریسک صفر می‌تواند پناهگاه سرمایه‌گذاران باشد یا در مقطع فعلی، بازار سهام جذاب‌تر دنبال می‌شود.
پیش از جنگ
نرخ بازده تا سررسید اوراق دولتی YTM در هفته‌های منتهی به جنگ ۱۲ روزه روندی صعودی را طی کرد. به عنوان مثال، نرخ YTM از ۳۱.۷۴ درصد در اواسط اسفند ۱۴۰۳ به ۳۵.۷۷ درصد در روزهای قبل از جنگ افزایش یافت.
این افزایش تدریجی، نشان‌دهنده انتظارات تورمی فزاینده بود. وزیر اقتصاد استیضاح شده بود و احتمال انتخاب مدنی‌زاده توسط مجلس نیز بسیار پایین به نظر می‌رسید. بازار توافقی نیز که می‌توانست هم به بنگاه‌ها و هم به بودجه کشور کمک کند مخدوش شده بود و ناترازی انرژی نیز به این انتظارات تورمی دامن زد. حتی کاهش صادرات نفت ایران به دلیل تحریم‌های تشدیدشده و اختلال در زنجیره تامین جهانی نیز بی تاثیر نبود.
مواردی که سبب می‌شود نرخ‌های اوراق برای ایجاد جذابیت و جذب نقدینگی، روز به روز افزایش یابد.
حین جنگ: کاهش نرخ بازده به دلیل فشار فروش
با آغاز جنگ ۱۲ روزه در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، رفتار سرمایه‌گذاران به طور قابل توجهی تغییر کرد. تقاضا مردم به سمت خرید کالاهای ضروری، از جمله مواد غذایی و اقلام مصرفی، به دلیل نگرانی از کمبود احتمالی، تقاضای بالایی برای نقدینگی ایجاد کرد. این موضوع فشار سنگینی بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، که بزرگ‌ترین دارندگان اوراق بدهی دولتی هستند، وارد کرد.
این صندوق‌ها به دلیل خروج گسترده سرمایه از سوی سرمایه‌گذاران، مجبور شدند اوراق خود را پیش از سررسید در بازار ثانویه به فروش برسانند. این عرضه اضافی منجر به کاهش قیمت اوراق و در نتیجه کاهش نرخ بازده تا سررسید شد. داده‌ها نشان می‌دهد که نرخ YTM از ۳۴.۹۸ درصد، به ۳۲ درصد در اوایل تیر کاهش یافت، که کمترین سطح در بازه مورد بررسی است.
این افت قابل توجه، نشان‌دهنده تاثیر مستقیم شوک‌های ناشی از جنگ بر بازار اوراق بود. به گفته محمد حسینی، تحلیلگر بازار سرمایه، «خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت در این دوره نه تنها به دلیل نیاز به نقدینگی بود، بلکه به کاهش اعتماد به ابزارهای مالی با بازده ثابت نیز مرتبط بود.»
پس از جنگ: بازگشت نسبی ثبات و جذابیت بازار سهام
پس از اعلام آتش‌بس، بازارهای مالی ایران وارد فاز جدیدی شدند. بازگشایی بورس تهران در ۷ تیر با ریزش قابل توجه شاخص کل همراه بود، به طوری که شاخص کل در هفته اول پس از جنگ تا ۱۱.۶ درصد کاهش یافت.
این افت شدید قیمت‌ها، سهام بسیاری از شرکت‌ها را به سطوح جذابی برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت رساند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران بار دیگر به خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت روی آوردند، اما این بار نه برای تامین نقدینگی، بلکه برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام و بهره‌برداری از فرصت‌های سود کوتاه‌مدت.
اتفاقی که فشار فروش در اوراق را ایجاد کرده که به دنبال آن کاهش نرخ آن‌ها را به همراه دارد. اما این بار مقصد این پول بازار سرمایه بوده؛ کما اینکه بازدهی ۶ درصدی شاخص کل در ۶ روز، موید این جابه‌جایی ثروت است و مادامی که نشانه‌ای در راستای تغییر روند صورت نگیرد، تداوم رشد بازار سهام محتمل‌تر خواهد بود.
جذابیت بازار سهام در شرایط کنونی
با وجود چالش‌های موجود، بازار سهام در حال حاضر به دلیل افت شدید قیمت‌ها در دوره پس از جنگ، به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. تحلیلگران معتقدند که سهام شرکت‌های بنیادی، به‌ویژه در صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و فناوری، با نسبت قیمت به درآمد (P/E) پایین، فرصت‌های مناسبی برای کسب سود کوتاه‌مدت و میان‌مدت ارائه می‌دهند. خروج سرمایه از صندوق‌های درآمد ثابت و ورود آن به بازار سهام، نشانه‌ای از تغییر اولویت‌های سرمایه‌گذاران است.
