از سال گذشته، مشکلات ناشی از قطعی برق در فصل تابستان، به یکی از دغدغه‌های جدی واحدهای تولیدی کشور تبدیل شد. هم در تابستان سال ۱۴۰۲ و هم در تابستان ۱۴۰۳، مشکل ناترازی برق به بسیاری از واحدهای تولیدی از جمله صنایع حساس سیمان، صنایع کوره‌ای و برخی صنایع دامی (به ویژه مرغداری‌ها) آسیب وارد کرد.
سال گذشته شهرک‌های صنعتی با قطعی ۸ساعته تا یک روزه در برخی روزهای هفته مواجه بودند و قطعی برق ناشی از ناترازی در تامین نیروگاه‌ها، کار را به جایی رسانده بود که در تابستان جدول قطعی برق برای صنایع منتشر شده بود.
این موضوع به طور مستقیم بر بحث اشتغال و حتی تعدیل نیروی واحدها تاثیر گذاشته و کارگران را در استان‌های مختلف دچار مشکل کرده بود. از جمله در برخی استان‌ها مانند استان قزوین، تهران و البرز، مشکلات قطعی برق به واحدهای تولیدکننده صنعتی به ویژه در حوزه سیمان آسیب زده بود. در خوزستان نیز کوره‌های تولیدکنندگان فولاد به دلیل مشکلات ناشی از کمبود برق، با کاهش و افت تولید و در نتیجه تعطیلی شیفت‌ها مواجه شده بود.
اما با روی کار آمدن دولت چهاردهم و مطرح شدن بحث پیگیری حل معضل ناترازی، قطعی برق شهری و روستایی و صنعتی به دو ساعت (در برخی نقاط خاص به شکل محدود تا چهار ساعت) کاهش یافته و امسال شاهد کاهش نسبی قطعی‌ها در بخش صنعت بودیم.
همچنان بسیاری از فعالان کارگری نسبت به ماه‌های آینده و تداوم مشکلات ناشی از کمبود برق، چندان خوش‌بین نیستند. هرچند تلاش دولت برای جمع کردن دستگاه‌های ماینر رمز ارزها و مدیریت مصرف انرژی و تقویت واحدهای تولیدکننده و نیروگاه‌های برق، توانست به نوعی اوضاع را مدیریت کند، اما بسیاری از واحدها کماکان با همان دو ساعت قطعی برق، دچار مشکل هستند.
اکبر شوکت (دبیر اجرایی خانه کارگر استان قم) با بیان اینکه واحدهای ساختمانی و کارگاه‌های تولید مسکن در این استان در روز بین دو تا چهار ساعت برق ندارند، اظهار کرد: متاسفانه در برخی شهرک‌های صنعتی همین میزان قطعی برق نیز آسیب‌زاست.
وی با اشاره به این نکته که برخی استان‌های گرمسیر مانند قم ناترازی برق مشکل‌آفرین‌تر است، افزود: برخی شهرک‌های صنعی قم دو روز در هفته برق نداشته و تقریبا تعطیل می‌شوند؛ ضمن اینکه زمزمه‌هایی وجود دارد که احتمالا این شرایط در پایان مردادماه تشدید شود.
کاهش شیفت و تعدیل نیرو
این فعال کارگری تصریح کرد: ما نگران کاهش شیفت کارگران و یا تعدیل احتمالی آن‌ها هستیم؛ دستمزد کارگران با کاهش شیفت کم می‌شود و مزایای مزدی مثل پاداش تولید قطع می‌گردد.
فتح الله بیات (دبیر اجرایی خانه کارگر شرق تهران) نیز با اشاره به مدیریت نسبی مصرف برق و قطعی دو ساعته برق در کارگاه‌های شرق تهران گفت: فعلا شرایط ثبات نسبی دارد و واحدها مانند گذشته متضرر نشده‌اند اما ممکن است با این روند گرما در پایان مردادماه و انتهای تابستان مشکلات بیشتری در تامین برق صنایع داشته باشیم. آن زمان ممکن است کارخانجات شیفت کاری یا حتی تعداد کارگران خود را کاهش دهند.
همچنین محمود مرادی (دبیر اجرایی خانه کارگر شهرستان رباط کریم) با اشاره به مشکلات واحدهای تولیدی در این استان در فصل تابستان اظهار کرد: ما تاکنون گزارشی مبنی بر تعطیلی شیفت‌ها به واسطه قطعی برق دوساعته نداشتیم، اما واقعیت این است که در یکی دو سال اخیر، به دلیل همین مشکل قطعی برق، برخی صنایع مانند مرغداری‌ها و تولید تخم مرغ از محدوده رباط کریم و پرند و پنج شهرک صنعتی آن خارج شده یا دچار مشکل شده‌اند.
عیدعلی کریمی (دبیر اجرایی خانه کارگر استان قزوین) نیز با اشاره به انباشت مشکلات تولیدکنندگان و کارگران اظهار کرد: ما سال گذشته تعدیل‌هایی در این زمینه داشتیم اما با وجود قطعی دو ساعته‌ی برق، اغلب واحدهای حساس به همین میزان قطعی مثل صنایع فلزی، سیمان و مرغداری‌ها، ناچاراً اقدام به خرید دیزل ژنراتور برق (که با سوخت گازوئیل کار می‌کند) کردند. این ژنراتورهای دیزلی برای تولید برق البته پرمصرف بوده و خود آن‌ها نیز بسیار گران هستند و کارگاه برای خرید آن حداقل باید ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان هزینه کند و اگر ابعاد کارگاه بزرگ باشد، باید تعداد بیشتری ژنراتور داشته باشد. ضمن اینکه تهیه سوخت آن‌ها نیز دشوار است.
وی افزود: قطعی برق صنایع در این شرایط اقتصادی، پرمخاطره است و اگر واحدی تعدیل نیرو داشته باشد، دیگر امکان سرپا شدن نخواهد داشت.
در مناطقی مثل شمال و شرق کشور، وضعیت مقداری پیچیده‌تر است. به ویژه در استان گلستان که قطب تولید مرغ و تخم مرغ در کشور است، حساسیت موضوع برق بسیار زیاد است. غلامرضا طالبا (دبیر اجرایی خانه کارگر استان گلستان) با اشاره به این موضوع گفت: خوشبختانه امسال وزارت نفت برای تولیدکنندگان صنعتی و دامداری امکان تهیه سهمیه سوخت و خرید ژنراتور دیزلی برق فراهم کرده اما همچنان مشکلاتی در این زمینه وجود دارد.
در این ارتباط، مهدی اورسجی (رئیس اتحادیه مرغداران استان گلستان) گفت: دولت سهمیه‌ای برای سوخت گازوئیلواحدهایی که ژنراتور برق دیزلی بزرگ خریداری کرده‌اند، درنظر گرفته است. این سهمیه‌ها با هماهنگی وزارتخانه به میانجی شرکت نفت استان کارسازی می‌شوند.
وی افزود: تقریبا تمامی مرغداران کشور به ویژه دراستان گلستان به عنوان قطب تولید این حوزه، ژنراتورهای بزرگ تولید برق تهیه کردند که به همین دلیل، در تامین سوخت و گازوئیل آن دچار مشکل هستند.
وی در پایان بیان کرد: اخباری در زمینه تعدیل نیروی کار در واحدهای تولیدکننده مرغ استان گلستان نیز مطرح است که بررسی های ما نشان می‌دهد این تعدیل‌ها ربطی به مسئله قطعی برق ندارد؛ بلکه ماجرا از این قرار است که امسال و سال گذشته برخی واحدهای تولیدکننده مرغ و تخم مرغ مکانیزه‌تر شده و دستگاه‌های برق‌بر بیشتری استفاده کردند که نیاز به نیروی کار را تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش داده است. لذا تسویه حساب با بخشی از نیروی کار مرغداری‌ها، ناشی از تغییر ساختار فنی تولید بوده است و ربطی به موضوع کمبود یا قطعی برق ندارد.
در مجموع، قطعی برق یک معضل اساسی صنایع در نقاط مختلف کشور است که در بهترین حالت، دریافتی ماهانه کارگران را به دلیل کاهش تولید یا پایین آمدن ساعات کار کاهش می‌دهد و در بدترین حالت، به تعدیل گسترده و بیکاری گروهی کارگران می‌انجامد.
منبع:
ایلنا
پریا ابراهیمی
